Мөрәҗәгать итү һәм котлаулар бирү өчен электрон адрес:
janartat@inbox.ru,
телефон:
8 (3452) 69-57-60.
Добраться до нас можно на автобусах маршрута:
6, 32, 34, 37, 48, 51, 65, 69, 77, 78, 135к, 135м
(остановка «Автоколонна №-1228», «Школа №-39»)
ул. Шишкова, 6, 2 этаж
Кечкенә татар авылларында яшәүче милләттәшләребезнең гаилә тормышларында булган сөенечле хәлләрне Аслана күчмә мәдәният комплексы хезмәткәрләре шатлыкларын уртаклашып, билгеләп үтәргә тырышалар. Бала туу – ул һәр гаилә өчен куанычлы вакыйга. Шул уңайдан Гашыйклар көнен бәйрәм итү уңаеннан мәдәният комплексы хезмәткәрләре ел саен яңа гына әти-әни булган гаиләләрне котлыйлар. Быел да алар Күлавылда Ялутор районының 85 еллыгына багышланган “Исәнме, районның яңа гражданины” дип аталган кичә уздырдылар.
Бала туу – хатын-кызга ана бәхетен татырга мөмкинлек бирә. Гүзәл белән...
Юрмы, Әшле, Янек авылларында 45 ел медицина хезмәткәре булып эшләгән Әхтәм Рәхмәтулла улы Сәитчабаровны халык әле бүген дә хөрмәт белән искә ала. Аның хезмәте кемнәрнеңдер язмышы, тормышы, саулыгы белән бәйле булгандыр.
Сугыш елларындагы үзәк өзгеч авыр, рәхимсез ачлык-ялангачлыкны ятим калган 14 яшьлек Әхсән, 9 яшьлек Әхтәм – барысын башларыннан кичерделәр, ә 1943нче елның җәендә сеңелләре Сәкинә, энесе Мәгъзәнне балалар йортына озаттылар. Тормыш кыенлыкларына бирешми, теш-тырнаклары белән кирәкле, тиешле эшләрне башкардылар, бер генә көннәрен бушка үткәрмәделәр.
Буйга җиткән...
Вагай районы, Коллар авылында туып, хәзерге көндә Ворогушино авылында яшәүче хезмәт ветераны Марис Хәсим улы Марганов 17 февральдә 80 яшьлек юбилеен каршы ала.
Аның тормыш юлы иң авыр елларга туры килә, бала чагы сугыш чоры балаларыннан бер дә аерылмый.
Әтисе сугышта һәлак була, анасы 4 бала белән кала. Авыл балаларының күбесенең әтиләре сугыштан әйләнеп кайта башлыйлар. Ул балаларның шатлыклы йөзләренә карап, ул да өметләнеп, минем дә әти килеп җитмәсме икән дип, капка алдына чыгып көтеп карый.
Татар Вагай авылында 6 сыйныфны тәмамлап, укырга мөмкинлек булмау сәбәпле, 14 яшендә...
Яңа елның салкын бер көнендә, себердән икебез Казан якларына таба юлга чыктык. Хәзер бит интернет заманы, анда эзләнә торгач, “Васильевский” санаторие турында укып белдек. Санаторий хуҗаларына шалтыратып сөйләштек, таныштык, аларның кагыйдәләре күңелебезгә ошады, сөйләгәннәренә ышанып юлга чыкмакчы булдык.
Сәяхәтебез Тубыл шәһәреннән башланды. Анда тиз йөрүче поездга утырдык, сәфәребез хәерлегә булсын, дип теләкләр теләп, кузгалып та киттек.
Тормыш кеше гомерендә үз кагыйдәләрен куя икән. Берәүләрне бәхетле, парлы итеп яшәтә, икенчеләрне кайгыларга урап, ялгызлыкта калдыра. Без дә...
Ялутор районының Кактамак авылында яшәүче Бикчәнтаевлар гаиләсенең бергә яшәүләренә 59 ел тулды. 1957 елны әниебез (әбиебез) Мәүзия Гәрәй кызы Тубыл педучилищесын тәмамлап, юллама белән Кактамак мәктәбенә укытучы булып китә. Эш сөючән, тырыш укытучы авыл халкының хөрмәтен тиз яулый. Әхтәр Фатыйх улы 11 балалы зур гаиләдә дөньяга килә. Әтисе аны кечкенәдән трактор йөртергә өйрәтә. 16 яшеннән тракторчы булып эшли.
1958 елны алар гөрләтеп туй ясыйлар, яңа йорт салып, аерым яши башлыйлар, 3 егет үстерәләр. Аларны кечкенәдән үк хезмәткә өйрәтәләр. Әни 39 ел, ә әти 42 елдан артык хезмәт...
Балачак диюгә, һәркем үзенең әти-әнисен, әби-бабасын, апа-абыйларын күз алдына китерә. Икенче Вагай авылында яшәүче Мөхәммәтуллиннар гаиләсендә 9 бала тәрбияләнә. Бу гаиләдә Валя белән Настя Рәхимовалар, Катя һәм Настя Аширбакиевлар, Эмилия Ниязова, Яна, Карина, Измаил Атнагуловлар - бертуганнар һәм Наташа Нелюбина – әти-әни җылысын, якын, кайгыртучан кешеләрен тапкан балалар яши. Аларның балачак елларының бәхетле көннәре гаиләдә үтә. Гаиләнең тоткасы булган, җылы рәхмәт сүзләренә, хөрмәткә лаек әтиләре Биктимер Әбделхак улы күп еллар Тубыл шәһәренең төзелеш оешмаларында...
Еллар, гомерләр уза. Яшен тизлеге белән үтә. Элек яшь вакытларда алай ук түгел иде. Кыш айлары, бигрәк тә озын булып тоела, һич тә язны көтеп алыр чама юк. Хәзерге яшьләр дә бит вакытның тиз үтүенә зарланышып хәлләре бетә, хәтта балалар да “каникуллар беттемени”, - дип, аптырашып китәләр. Бәла-каза, хәвеф-хәтәр күбәйгәннән күбәя, дөньяларның тынычлыгы юк, анда сугыш, монда сугыш учаклары кабынып тора. Адәм баласы үз ихтыяҗларының колына әйләнде”, - дип Гөлсем апа иртәдән бирле шул уйлар белән мәшгуль.
Олыгайгач, үткән гомерне барлап, уйлар дулкынында бөтерелергә кала икән. Бар иде...
Ноябрьнең соңгы якшәмбесе Аналар көне дип атала. Ни өчен «әни» сүзе безнең иң саф һәм гүзәл хисләребезне уята? Ни өчен әни тормышта иң мөһим кеше? Ни өчен «әни» сүзе баланың беренче сүзе? Ни өчен әниләр турында бик күп җылы сүзләр, шигырьләр, әсәрләр язганнар һәм язалар? Бу сорауларга җавап гади. Мәкальдә әйтелгәнчә: «Ананың балага биргән иң зур бүләге - гомер». Баланың беренче көненнән аналар гомер буе янәшәдә. Алар безне яратып, кайвакыт үзләрен дә сакламыйча, тәрбиялиләр, сөйләшергә өйрәтәләр, балага максатына ирешергә ярдәм итәләр. Әниләр бала өчен ни генә эшләми! “Җәннәт аналарның аяк...
Төмән районы, Талымханда балаларның күплеге Төмәннән шушы авылга бара торган көндезге автобуска кергәч үк күзгә ташланды. Утыргычларга шактый күп мәктәпкәчә яшьтәге һәм башлангыч сыйныфларда укучы сабыйлар утырганнар. Шимбә көн булгач, төрле йомыш белән өлкәннәргә ияреп шәһәргә барып кайтуларыдыр.
Талымхан урта мәктәбендә 2017-2018 уку елында 109 бала белем алуын белгәч, шатландык. Хәзерге демографик кризис заманасында бер авыл өчен бу яхшы күрсәткеч.
Без 4 балалы Сабировлар гаиләсе белән очраштык. Гаилә башлыгы Фаил Риваль улы эштә иде. Безне каршы алырга башта сабыйлар йөгереп...
Корбан бәйрәменең беренче көнендә Тархан авылында туып-үсеп, Яркәү районында яшәгән әниебез Сания Биктимер кызы 86 яшендә вафат булды. Аны белмәгән кеше юк иде, ул аралашучан, озак еллар намаз укыган әби иде.
Ул 1931 елда дөньяга килә. Үсеп җиткәч Идрис исемле егеткә кияүгә чыга. Бер-бер артлы 6 бала дөньяга килә. Әтиләре көтмәгәндә вафат була, Сания апа 34 яшендә генә тол кала.
Тормыш юллары җиңелдән булмый, әти-әнисен дә үзе карап соңгы юлга озата. Балаларын укытып, белем-тәрбия биреп, сынмыйча-сыгылмыйча шуның хәтле кадәр яшькә җитүе үзе бер көч. Сания апа көчле рухлы, акыллы...
Пуховикны юар алдыннан төймәләрен, молниясен каптырабыз, тискәре ягы белән әйләндереп куябыз, мехы булса, аны алабыз. Кер юу машинасына пуховик янына башка бер әйбер дә салмагыз.
Теннис туплары яки юганда кулланыла торган махсус шарлар булса, машинага аны да тыгыгыз. Суның температурасы 30 градустан артырга тиеш түгел. Режимын «кул белән юа торган», «деликат юу», «одеяло» дигәнен сайлагыз. Керне сыгар өчен 400-600 әйләнешлесенә куегыз, иң күбе – 800, әмма ул бик сирәк очракта гына.
Пуховикны бер тапкыр чайкату гына җитми, өстәмә тагын ике-өч тапкыр чайкатыгыз. Югыйсә порошогы...
Сөмбелә – башак дигән сүз. Ул өлгергән башак, уңыш, байлык, көзге муллык дигәнне аңлата. Менә шул чорда көзге муллыкта бәйрәм ителә торган уңыш бәйрәме ул – Сөмбелә. Чама белән көзге көн белән төн тигезләшкән көннәрдә үткәрелә. Элек бәйрәмнең хуҗабикәсен сайлаганнар. Ул чибәр, уңган кыз булган. Аны Сөмбелә дип атаганнар, башаклар белән бизәлгән тәхеткә утыртканнар. Бу көнне мул итеп ризык пешерелгән, кешеләр өйдән-өйгә йөреп, җырлап-биеп күңел ачканнар.
Күптән түгел Төмәннең “Этнос” иҗади һәм гуманитар белем бирү үзәгендә балалар һәм аларның әти-әниләре катнашында Сөмбелә бәйрәме...
Кеше гомеренең иң җитди вакыйгалары – туй үткәрү, бала табу, үлгән кешене соңгы юлга озату. Шулай ук өй салу, аның өчен нигез урынын сайлау, шул урынның тыныч, пакъ булуын тәэмин итүче ышануларга нигезләнгән йолаларны үтәү – кеше тормышында бик әһәмиятле һәм зарури бурыч булып тора. Әүвәл нигез казыгы кагыласы урынны җентекләп сайлыйлар иде. Әлбәттә, хәзерге заманда андый мөмкинлекләр чикле.
Йорт саласы көнне авылның бөтен балта осталары җыела, хатын-кызлар зур казаннарда аш пешерәләр. Күмәкләшеп йорт күтәрү - өмә дип атала. Борынгылар, нигез ташын, нигез ашын таратма, дигәннәр. Яңа...
Минем гаиләм бик зур. Ул биш кешедән тора: әтием, әнием, сеңлем Вероника, энем Тимур hәм мин. Минем исемем Диана. Тагын да минем ике әбием, ике бабаем бар. Кечкенәдән кунакка йөрергә яратам мин. Бигрәк тә әбиләргә hәм бабайларга. Менә шулар - кадерле кешеләрем турында бүген сүз алып барам.
Минем әни ягыннан әбием белән бабаем шәhәрдә яшиләр. Мин, алар якынрак яшәгәч, күп вакыт аларда кунакта булам. Аларның исеме Әнвәр hәм Зәкия. Әнвәр бабаем һәм Зәкия әбием икәүләп яшелчәләрдән, җимешләрдән кышкыга төрлесен ясыйлар. Мине дә өйрәтәләр. Тагын да Зәкия әбием тәмле камыр ашлары...
Күп кенә ир-атларның гаиләләрен ташлап, бүтән хатынга китүләрен “ирләргә игътибар җитмәүдән ул” дип, ялгыш фикер йөртәләр, минемчә. Хатыны йөгереп эшләп йөри, балалары исән-сау икән, тагын ни кирәк аларга? Гел-гел кочаклашып, сөешеп кенә дә яшәп булмый тормышта, бигрәк тә безнең илдә.
Гыйбрәтле бер хәл турында языйм әле. Ярыйсы гына акча эшләүче берәү хатынын, ике баласын ташлап, яшь хатынга китеп бара. Тиз арада ул хатынга ике бүлмәле фатир алып бирә, җиһазлый. Матур гына яшәп ятканда бу ир коенырга барган җирдән суга батып үлә. Шунысы гаҗәп, беренче хатыны да, икенчесе дә,“кирәкми ул...
