Мөрәҗәгать итү һәм котлаулар бирү өчен электрон адрес:
janartat@inbox.ru,
телефон:
8 (3452) 69-57-60.
Добраться до нас можно на автобусах маршрута:
6, 32, 34, 37, 48, 51, 65, 69, 77, 78, 135к, 135м
(остановка «Автоколонна №-1228», «Школа №-39»)
ул. Шишкова, 6, 2 этаж
Түбән Тәүде районы, Киндерле авылы мәчетенең манарасы зират күперен чыгып, сулга борылгач ерактан ук күренә. Без шушы иман йортында имам Сәлимҗан хәзрәт Самадов белән очраштык, аннан дин өлкәсендә яңалыклар турында сорадык.
- 2019 елның май аенда авылда иң өлкән кешеләрнең берсе, мәчетне салдырган, 1997 елдан рәис вазифасын үтәгән, ихтирамга лаеклы аксакал - Дәүләтгәрәй абый Хәбибуллин эшен яшьләргә тапшырды. Аңа җәен 90 яшь тулды. Озак еллар Дәүләтгәрәй абый белән дин хезмәтен бергә үтәдек, аңа зур рәхмәт. Бүгенге көндә мәчет советы рәисе хезмәтен эшмәкәр Ринат Насыйров башкара.
Теләүчеләргә 5 намаз...
Төмән шәһәренең Сакко урамы, 5 нче йортта урнашкан Төмән өлкәсе мөселман дини идарәсе бинасында 1990 елларда оештырылган «Белем» мәдрәсәсенең 25 еллык юбилеена багышланган тантаналы җыелыш үткәрелде.
1990 нчы елларда Төмән шәһәрендә мәдрәсә кебек уку йортлары әле юк иде. 1993 елның сентябрь аенда, халкыбызның изге теләкләрен искә алып, аларны уңышка ашыру уе белән шәһәр буйлап урын эзләп киттем. Күп кенә вакыт йөреп, исемә 7 нче (геологлар) училище директоры, якын дустым Раил Сирай улы Низамов килеп төште. Мин тиз генә ошбу уку йортына йөгердем.
Үзем белән бергә Яркәү районы, Түре авылыннан Габдрәшит хәзрәт...
Төмән шәһәренең Сакко урамында урнашкан өлкә дини идарәсе офисында 2019 елда изге сәфәргә - Хаҗга барып кайтучылар җыелдылар.
Алар мул итеп өстәл әзерләгәннәр. Очрашуга үзләренең остазларын, идарә хезмәткәрләрен, дин кардәшләрен чакырганнар.
Чараны ТОГИРРО доценты Рафаэль Гадиев башлап җибәрде. Иң беренче мөнәҗәтләр башкаручы Ильяс Халиковның “Изге юлда, изге сәфәр” нәшиденә Хаҗ сәфәре турындагы видеокүренешләр белән әзерләнгән клибын күрсәтте. “Мин аны хаҗиларның гимны итеп кабул итәм”, - диде ул.
Аннары 15 хаҗи-хаҗия исеменнән юлламаның 50 процентын түләгән өлкә хакимиятенә, мөфти...
Россиянең Азия өлеше мөселман дини идарәсенең өлкәбездәге төбәк мөселман дини идарәсенең Мельникайте урамындагы офисын шәһәребездәге төрле яшьтәге кешеләр үз итеп өлгергән. Монда мөселман якшәмбе мәктәбе эшли башлаган. Казан ислам университетын тәмамлаган югары белемле белгечләр: Таһир Әбделхак улы һәм Фәридә Мөхтәсим кызы Мәзитовлар ислам нигезләрен өйрәтәләр. Атнаның һәр көнендә билгеле сәгатьләрдә балалар, өлкәнрәкләр Мельникайте урамындагы 86/2 нче йортның подвалында урнашкан уңайлы бүлмәләрдә белем алалар.
– Иптәшем белән гарәп хәрефләрен, ислам нигезләрен өйдә өйрәнә башладык. Аннары...
Тубыл шәһәренең “Себер энҗесе” сәүдә үзәгендә юл һәлакәтендә фаҗигале рәвештә һәлак булганнарны искә алу чарасы узды. Биредә студентлар, укучылар, волонтерлар һәм шәһәр халкы белән Тубылның юл хәрәкәте иминлеге хезмәткәрләре, хакимият һәм дини конфессия вәкилләре, иҗтимагый оешмалардан килгән кунаклар очраштылар. Узып барган елны безнең шәһәр һәм район юлларында юл һәлакәте нәтиҗәсендә вафат булганнарның саны меңне узганын, юлда җәрәхәтләнгәннәрнең дә саны күп булганы турында сөйләделәр. Һәркемне тирән уйга калдырган кайгылы хатирәләр безне берләштерде. Бөтендөнья юл-транспорт һәлакәтендә һәлак булганнарны...
Тубыл шәһәренең себер-татар мәдәният үзәгендә изге Мәүлид аена багышланган бәйрәм чарасын шәһәрнең “Ак калфак” иҗтимагый оешмасы җитәкчесе Айсылу Әбделмән кызы Юнысова оештырды.
Дини бәйрәмне шәһәрнең Җәмигъ мәчетеннән килгән Тимур хәзрәт Ниязов Коръәннән аятьләр белән башлаганнан соң, Мәүлид ае һәм пәйгамбәребез Мөхәммәт сәлаллаһу гәләйһиссәләм турында эчтәлекле вәгазьдә Мәүлид аеның мәгънәсе, пәйгамбәребезнең тарихы, аның балачагы турында сөйләде. Бу көннәрне күбрәк салават әйтергә, изгелек кылырга, хәер-садакалар бирергә кирәклеге турында әйтте.
Мондый изге көннәрне себердә дә...
Төмән дәүләт университетының Тубыл филиалының филология фәннәре докторы Гүзәл Җәгъфәр кызы Фәйзуллина быел Россия Федерациясе Президенты грантына лаек булды. “19-20 нче гасыр башында Тубыл губернасында мәчет китапларының язма корпусы” темасына язылган фәнни хезмәте буенча 2019-2020 нче елларны грант буенча бирелгән матди ярдәм белән фәнни эзләнүләр, архивларда эшләү, семинарлар үткәрү, нәтиҗә ясаулар турында аның белән әңгәмә кордык.
- Сез мондый дәүләт ярдәмен элек тә алган идегез, ә быелгысын ничек кабул иттегез?
- Әлбәттә, шатландык. РФ Президентының беренче...
Яңа уку аудиторияләре Ямбай мөселман дини оешмасының якшәмбе мәктәбендә барлыкка килде. Төмән өлкәсе мөфтие Зиннәт хәзрәт Садыйков Ямбай мәчетенә йөрүчеләрне чын күңелдән котлады.
Унтугызынчы гасыр башында җирле сәүдәгәр-меценат Нигъмәтулла хаҗи Кармышаков-Сәйдуков акчасына төзелгән борынгы тарихи-архитектура һәйкәленең бер бинасында җирле мөселман дини оешмасы өлкә мөселманнары диния нәзарәте һәм милләтләр эшләре буенча өлкә комитеты телђктђшлегендђ ремонт үткәрә. Уку аудиторияләрендә кирәкле җиһазлар бар, сыйфатлы һәм уңайлы белем бирү өчен барлык шартлар да тудырылган.
Искәртеп узабыз...
Мәүлид бәйрәмен билгеләп үтү дөресме?
Изге Рабигүл әүвәл (мәүлид ) ае башланды. Бу айда дөньяга сөекле Пәйгамбәребез, Аллаһның хәбибе – яраткан колы Мөхәммәд салләллаһу гәләйһи вә сәлләм туган. Шуңа да бу көннәрне мөселман өммәте дулкынлану белән каршы ала, мәҗлесләр үткәрә, салаватлар әйтә. Шул ук вакытта, арабызда Мәүлид көнен аерып билгеләп үтәргә ярамый, бу дингә яңалык кертү, дип исәпләүчеләр дә бар.
“Мәүлид”нең асылы һәм бераз тарих
«Мәүлид» сүзе туу дип тәрҗемә ителә. Мәүлид көне – рабигүл әүвәл аеның...
«Фатиха» сүрәсен укырга:
«Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахиим. Әл-хәмдү лилләәһи раббил-гааләмиин. Әр-рахмәәнир-рахиим. Мәәлики йәүмид-диин. Иййәкә нәгъбүдү вә иййәәкә нәстәгыйиин. Иһдинәс-сыйрааталь-мүстәкыйиим. Сыйрааталләзиинә әнгамтә галәйһим гайрил-мәгъдууби галәйһим вәләд-дааааллиин. Әәмиин».
«Ихләс» сүрәсен укырга:
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахииим.
«Куль һүүәллааһү әхәде. Әллааһү-ссамәде. Ләм йәлиде үә ләм йүүләде. Үә ләм йәкүүлләһүү күфүән әхәде.»
«Фәләкъ» сүрәсен укырга:
Бисмилләәһир-рахмәәнир-рахииим. «Куль әгүүзү бираббил-фәләкы. Миң...
Совет чорында мәчетләр ябылды, безнең авыл мәчете дә клубка әйләнде. Шулай да әби-бабайларыбыз диннән аерылмадылар, бер йортка җыелып, җомга, гает намазлары укылды. Ә инде 1990 нчы елларда дин күтәрелә башлагач, шәһәрләрдә, авылларда мәчетләр төзелә башлады.
Шатан авылы бу бәхеткә 1995 елны иреште, июнь аенда Аллаһы йортыбызның ишекләре ачылды, шул вакыттан мәчет ишеге ябылганы юк, иншаллаһ.
Бу саваплы эшне халыкны оештырып Әбделхәлим Мәүлет улы Хисаметдинов үтәде. Аңа саулык-сәламәтлек теләп олы рәхмәтебезне белдерәбез. Әбделхәлим абый олы яшькә җиткәч, мәчетне ышанычлы кешегә...
28 августта Төмән татар мәдәният үзәгендә быелгы Хаҗда катнашкан өлкәбездән киткән хаҗи һәм хаҗияләр белән очрашу булды. Анда өлкә мөселман дини идарәсе җитәкчесе мөфти Зиннәт хәзрәт Садыйков, Ислам мәгърифәт үзәге директоры Искәндәр хәзрәт Юсупов һәм идарәнең башка вәкилләре, алдагы елларда Хаҗга баручылар катнаштылар. Соңгы елларда Согуд Гарәбстанына китүчеләрне зурлап озату һәм каршы алу матур гадәткә әйләнде.
Очрашуда күпләр бу изге сәфәрдән алган кичерешләре белән уртаклаштылар, киңәшләрен бирделәр. Барысы да өлкән яшьтәге кешеләргә матди ярдәм иткән өлкә хөкүмәтенә, мөселман идарәсе хезмәткәрләренә...
Һәр авылның хөрмәткә лаек урыны – мәңгелек йортыбыз бар. Барыбызга да шул йортка барасын авыл халкы аңлый. Шунлыктан зиратны тәртиптә тотарга тырышабыз.
Яркәү районы, Шатан авылы зиратының урыны-урыны белән читәннәре искерде. Яңартырга кирәк. Һәр эш финанс чыгымнар таләп итә. Бу эшне хупладылар һәм кирәкле төзү материаллары алыр өчен авыл халкыннан, читтә яшәүче авылдашларыбыздан акча җыелды. Кирәкле әйберләр алынгач, кыска вакыт эчендә өмә ясап, әби-бабаларыбызның, туганнарыбызның мәңгелек йорты өр-яңа читәнле булды.
Бу саваплы эшкә зур өлеш кертүче эшмәкәр, үзебезнең авыл егете...
Коръән шәрифтән берничә аятьне сүрәләрне берәү яттан укыса яки карап укыса, шуны “Коръән уку” диләр. Коръән укучы иң беренче ният кылыр, ниятне күңелдән яки телдән дә әйтергә ярый.
Ният: “Нәүәйтү ән акраәл курәнә вә әтәшшәррафә бишәрафәтил курәни лирдааир-рахмәни вә тәрдишшәйтани. Аллаһүммә йәссирһүли вә тәкаббәлһү минни”.
Мәгънәсе: “Ният кылдым Коръән укымакка, аны укып хөрмәтләнмәккә. Ниятем Аллаһы Тәгаләнең ризалыгына ирешү һәм шайтаннан ерак булмак өчен. Әй Раббым, бу эшне миңа Син җиңел кыл һәм Коръән укуымны кабул ит”.
Коръән укучы, мөмкинлеге...
Искәндәр белән Гөлсем, авыл халкы белән бергәләшеп сарык, азык-төлек сатып алып, мәчеттә Корбан гаетен үткәрделәр. Безнең имамыбыз Аслана авылыннан килеп йөри, әле генә мәчетнең эчендә ремонт ясатты. 11 августта иртә белән ирләрне җыеп азан әйтте һәм Корбан гаетенә багышланган намазны укып, динебезнең алга баруын, илебезгә тынычлык, бөтен халыкка исәнлек-саулык теләп, вәгазь укыды. Гает ашын Сәлимә Зиганшина үзе пешерә. Һәрбер гает саен бөтен хатын-кыз белән сөйләшеп, бергәләп әзерләнәләр. Хәзер яшьләр дә, динебез, гореф-гадәтләребез белән кызыксыналар. Бигрәк тә яшь хатыннар өстәлне...
