Мөрәҗәгать итү һәм котлаулар бирү өчен электрон адрес:
janartat@inbox.ru,
телефон:
8 (3452) 69-57-60.
Добраться до нас можно на автобусах маршрута:
6, 32, 34, 37, 48, 51, 65, 69, 77, 78, 135к, 135м
(остановка «Автоколонна №-1228», «Школа №-39»)
ул. Шишкова, 6, 2 этаж
«Кем бу дөньяда мәчет төзи, икенче дөньяда үзенә оҗмахта сарай салыр», - дип Корьәндә язылган. Сазлык арасында урнашкан бик матур табигатьле Яркәү районының бик борынгы Кәеш авылында быел көзен зур изге эшләр башланды - астаналы изге җирдә мәчет төзергә керештеләр. XIV гасырда – 1394 елларда монда да изге сугыш булган. Ислам динен таратыр өчен Урта Азиядән Кәешкә килгән бик күп сартлар башларын салганнар. Бу авылда соңгы мәчетне 1878 елда Тубыл районы, Юршак авылы балта осталары төзегән. Тарих җилләре агачтан ясалган мәчеткә дә кагылган.
Бар җаны, бөтен йөрәге белән туган авылы Кәештә мәчет...
21 сентябрьдә Россия Президенты Владимир Путин илдә өлешчә мобилизация игълан итте. Россиянең суверенитетын яклау, россиялеләрнең һәм Донецк, Луганск халык республикаларында, Херсон, Запорожье өлкәләрендә яшәүчеләрнең иминлеген тәэмин итү, неонацистлардан азат итү кирәклеген һәммәбез яхшы аңлый.
Тубыл шәһәреннән бүгенге көндә запастагы, армиядә хезмәт иткән, хәрби тәҗрибәләре булган ир-егетләрне хәрби операциягә озаттылар. Кадерле улларын, ирләрен озатучылар изге теләкләр әйтеп калдылар. Туган ил алдындагы изге бурычларын үтәп армиядән кайткан солдатлар бу юлы да сынатмаслар.
Ир-егетләрнең туган...
Төмән районының Индрәй мәчетендә Мәүлет бәйрәмен үткәрделәр. Авыл мөселман оешмасы җитәкчесе Хәмзә Камалов җитәкчелегендә оештырылган чарага мөселман кардәшләребез килделәр.
Мәдәният йорты хезмәткәре Хөршидә Корманова Мәүлет бәйрәменең килеп чыгышы тарихын аңлатып китте. Хәмзә хәзрәт бу көннең олылыгын сөйләп күрсәтте. Мәчеткә дини укуларга йөрүче индрәйлеләр Пәйгамбәребез Мөхәммәд салләллаһү гәләйһиссәлләмгә багышланган салаватлар, тәкъбир әйттеләр.
«Мәүлет кичәсе – сөекле Пәйгамбәребез Мөхәммәд салләллаһү гәләйһиссәлләмнең туган көне. Мәүлет көне – рабигүл әүвәл аеның уникенче көненә туры килә...
Исән-имин әйләнеп кайтсыннар өчен укыйк!
Уллар өчен дога:
Аллаһүммә инни әстауди’үкә ибни фәхфәз динәһү вә нәфсаһү вә күн ’әүнән ләһү вә руддуһү салимән мин күлли мәкруһин вә ганимән би күлли хәйр.
(Йа Аллаһ, Сиңа үземнең улымны ышанып тапшырам! Аның динен һәм тормышын сакла, аңа ярдәмче бул, аны һәртөрле золымнан исән-сау һәм хәерлесе белән баетып кайтар!)
Ирең өчен дога:
Аллаһүммә инни әхраҗту зауҗи мин хәүли вә куввәти илә хәүликә вә кувватикә фахфазһү аллаһүммә бихифзикә вә әб’ид ’әнһү күллә мә ядурруһү вә юъзиһи...
Төмән өлкәсе мөселман-нары Диния нәзарәте рәисе Россия мөфтие шәех Равил Гайнетдин белән очрашты. Очрашу барышында Россия мөселманнары башлыгы Зиннәт Садыйковка «мөфти» дәрәҗәсе бирү турындагы Указ текстын игълан итте һәм аңа алтын каймалы чалма һәм кара мантия кидерде.
Очрашуда шулай ук РФ Диния нәзарәте рәисенең беренче урынбасары Дамир Мөхетдинов, РФ Диния нәзарәте рәисенең эчке эшләр буенча урынбасары Равил Сейфетдинов, эчке эшләр департаменты җитәкчесе Наил Шакиров катнашты.
Мөфти Равил Гайнетдин Зиннәт хәзрәт Садыйковны 2022 елның 25 маенда Төмән өлкәсе мөселманнары Диния нәзарәтенең VIII съездында...
Зәйтүнә апа Фәхретдинова белән Яңавылда Корбан бәйрәмендә таныштым. Дөресрәге, бу мөлаем әби белән районның тарихын өйрәнүдә күп эшләр башкаручы Әлмирә ханым Гомәрова очраштырды. 92 яшьтә булуына карамастан, иске мәчет урынында үткән изге чарага килеп, Яңавыл халкы белән бергә Коръән сүрәләрен тыңлады, рәхәтләнеп танышлары белән аралашып утырды ул. Әлбәттә, Зәйтүнә Гыйлаҗетдин кызыннан яшь вакытында яр буенда үткән бәйрәмнәр, үзенең тормышы турында сораштык.
Ә ул ялындырып тормады: тиз арада бер гасырга якын гомерен барлап та үтте. Фикер төгәллеге булган, яхшы хәтерле өлкән затларга сокланып бетә...
Агымдагы елның 2 августында Төмән ЦУМында урнашкан KFC ресторанына Төмән өлкәсе мөфтие Зиннәт хәзрәт Садыйков юридик зат эшчәнлеген Төмән өлкәсе Диния нәзарәтенең «Хәләл стандарты комитеты» контроленә кую турында таныклык тапшырды. Әлеге документ предприятие продукциясенең, чыннан да, ислам нормаларына һәм хәләл продукция җитештерү һәм сату буенча билгеләнгән кагыйдәләргә туры килүен раслый.
Төмән өлкәсе мөселманнары Диния нәзарәте Төмән халкына һәм шәһәр кунакларына хәләл продукция чыгаручы предприятиеләргә таныклык бирү вәкаләте булган төбәктәге бердәнбер органның - өлкә мөселман...
Татарстанның баш казые Җәлил хәзрәт Фазлыев:
“Сүз аркасында кеше үпкә саклый, ара бозыла. Чынлыкта, сүз бернәрсә түгел. Әйтик, шар кабартабыз һәм ул зур булып күренеп тора. Чынлыкта, аның эче буш. Сүз дә шундый. Без сүзгә артык игътибар итәбез. Хурласыннар, сүксеннәр, теләсә нәрсә әйтсеннәр, әгәр син гаепсез икән, сине нихәтле сөйлиләр, шулкадәр сиңа савап кына килә. Гөнаһың сине сөйләүчеләргә күчә, ә аларның эшләгән игелекләре сиңа күчә. Әле кайберәүләр ачуын чыгарыйм дип махсус юкны сөйли.
Вулканнар атылырга, йолдызлар сибелергә, диңгезләр шауларга, кыялар ярылырга мөмкин, әмма...
23 июльдә Төмән районының Муллаш авылы мөселман оешмасы мәчет ачылуның 30 еллыгын билгеләп үтте. Тантанага кечедән олыга кадәр авылдашлар җыелган, төбәк хакимият органнары вәкилләре, өлкә дини идарәләре, татар иҗтимагый берләшмәләре җитәкчеләре, күрше авыллар имамнары чакырылган иде.
Бәйрәмне алып баручылар: татар теле һәм әдәбияты укытучылары Фәнисә Зиннәтуллина һәм Азалия Габдрәхимова барлык катнашучыларны тарих фәннәре кандидаты Гөлүсә Зиннәтуллинаның архив документларына таянып башкарган фәнни хезмәтеннән алынган мәчетнең тарихы белән таныштырдылар.
Муллашның мөселман оешмасы рәсми рәвештә...
Ата-бабаларыбыз яшәгән туган авылларны сагынып искә алмаган кеше бармы икән? Ни дисәң дә, моннан 50-60 еллар элек үзенең мәктәпләре, клублары, балалар бакчалары, күп балалы гаиләләре белән гөрләп торган татар авыллары бүгенге көндә сүнделәр яисә күпләре юкка чыктылар. Мәсәлән, Түбән Тәүде районы, Бухтал хакимиятенә керүче Камышлы, Камай, Усман, Муллин авыллары юк инде. Яңа Казанлы авылы, аллага шөкер, яшәп килә әлегә.
1911-1920 елларда Столыпин карары буенча Татарстаннан күчеп килүче татарларга җирләр бүлеп бирелгән. Алар үз көчләре белән урманнарны ачып кырлар ясап, иген игеп яши башлаганнар. Җиңел...
Төмән шәһәренең Яңавылында элекке традицияне кире кайтарырга уйлыйлар. Монда бүген Корбан бәйрәмен билгеләп үттеләр. Бу эшне «Әл-Манар» мөселман волонтерлык хәрәкәте башлап җибәргән.
- Ниятләп куйган идек, менә тормышка ашырдык, - диде хәрәкәтнең, шулай ук «Яңавыл» мөселман дини оешмасының җитәкчесе Әмир хәзрәт Галеев. – Элекке елларда яңгыр сорап корбан чалу, Корбан гаетен үткәрүләр Түре яр буенда оештырыла иде.
Ул елларны хәтерләрендә саклаучылар бар әле. Корбан ашы үткәрү турында хәбәр чыккач, барысы да шул елларны искә төшереп булышырга теләк белдерделәр. Бергәләшеп бу эшне башкарып чыктык...
Тубыл районы, Бәек авылы мәчетендә Корбан гаетен зурлап билгеләп үттеләр. Авыл халкы өчен Корбан гаете күркәм, көтеп алган бәйрәмнәрнең берсе булды. 9 нчы июльдә Бәек мәчетендә тәкъбир әйтеп, вәгазь сөйләп алганнан соң, гает намазын авыл мөселманнары белән Вәлиулла хәзрәт Кучубаев укыды.
10 нчы июльдә мәчеттә Корбан гаете хөрмәтенә, авылда яшәп мәрхүм булган авылдашлары рухына багышлап Коръән ашы үткәрелде.
Аллаһының ризалыгы, рәхмәте өчен оештырылган дини чара турында авылда яшәүче хезмәт ветераны Флора апа Апсатарова сөйләде. «Мәчетебезгә кеше кышын йөрми. Авылда өлкән яшьтәге...
Төмән районы, Талымхан авылында 9 июль көнне һәр мөселман кешесе түземсезлек белән көтеп алган Корбан бәйрәме үтте.
Июнь аенда курслар вакытында Мактау хаты белән бүләкләнгән мәчетебезнең имам-хатыйбы Данил хәзрәт Низямов бәйрәм үтәчәк көнне билгеләгәч, авылдашларыбыз атна буена садакалар җибәрде.
Мәчет курасында табын әзерләүче Мөслимә апа Сагутдинова бирегә сәгать җидедә килгән. «Җиденче яртыда азан тавышын ишетчәк, тәрәзәләрне ачтым, туп-туры монда йөгердем», - диде ул.
Дин әһелләре, килгән кунаклар, мөселман авылдашларыбыз бәйрәм намазына кереп киткәндә, ике казан корбан ашы...
2022 елда Бөтенроссия татар дин әһелләре җыены Идел буе Болгар дәүләтендә Ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгына багышланды. Анда 5 чит ил һәм Россиянең 76 төбәгеннән дин эшлеклеләре килде. Төмән өлкәсеннән барган зур делегация составында Тубыл районының Олы Юршак җирле мөселман дини оешмасы җитәкчесе Хәлилә Шамакова да бар иде. Җыенның пленар утырышында Хәлилә ханымны Татарстан Республикасы президенты Рөстәм Миңнеханов Рәхмәт хаты белән бүләкләде.
- Тәлгать хәзрәт Таҗетдин, Равил хәзрәт Гайнетдиннәр белән бергә ерак Төмән өлкәсеннән килгән гади хатын-кызны зур бүләк белән...
Историографический аспект
Несмотря на значительно возросшее в последнее время число работ по истории ислама в Сибири, интерес исследователей к этой теме не ослабевает. Во многом это связано с тем, что вопрос об исламизации Западной Сибири долгое время оставался слабоизученным, а также с тем, что ведется поиск новых подходов к рассмотрению данной темы из-за довольно слабой источниковой базе.
Одной из важных задач, стоящих на сегодняшний день перед исследователями, является необходимость выработки общей схемы процесса исламизации тюркского населения на территории Западной Сибири...
