Мөрәҗәгать итү һәм котлаулар бирү өчен электрон адрес:
janartat@inbox.ru,
телефон:
8 (3452) 69-57-60.
Добраться до нас можно на автобусах маршрута:
6, 32, 34, 37, 48, 51, 65, 69, 77, 78, 135к, 135м
(остановка «Автоколонна №-1228», «Школа №-39»)
ул. Шишкова, 6, 2 этаж
“Күренекле шәхесләр” сериясенә караган тагын бер -14нче китап бастырылды. Аны бу серияне оештыручы Төмән дәүләт университеты профессоры Хәнисә Алишина Советлар Союзы Герое Хәмит Әхмәт улы Ниятбаковка багышлады.
Хәмит Ниятбаков Яркәү районының Карбан авылында 1904 елда туа. “Мин 1941 елда туганмын. Бер елдан соң әтием, 4 бала белән әниемне калдырып, Ватанны сакларга китте. Әтием турында мин бернәрсә дә хәтерләмим. Әниемнең бик елаганы гына истә калган. Бу “кара кәгазь” килгән көн иде.
Әтием сугышка киткәнче туган авылында эшләгән. Сугышта Днепрны кичкәндә активлык күрсәтә. Советлар...
Бүгенге көндә медицина учреждениеләрендә шәфкать туташларыннан башка эшчәнлекне күз алдына китереп тә булмый. Алар арасында авыруларга карата игътибарларын жәлләми көн-төн хезмәт куйган һәм шул рәвешле ихтирам яулаган милләттәшләребез дә бихисап. Шәфкать туташларының эшләре кеше гомере белән бәйле. Шуңа да һәммәсе шушы исемне лаеклы күтәрүгә үз өлешен кертә.
Без 1нче өлкә клиник шифаханәсенең балалар консультатив поликлиникасына барып, анда эшләүче милләттәш шәфкать туташлары белән очраштык. Алардан хезмәтләре, үзләре турында сораштык.
Роза Төхвәт кызы...
Төмәннән ерак түгел Индрәй күле буенда урнашкан Индрәй поселогында элек-электән балык тоту белән шөгыльләнгәннәр. Алар күл ачылып, балык тоту эшләре беткәч, 1 май көнне сабантуй үткәрәләр. Быелгы сабантуй үткән ел ачылган яңа мәчетне төзүдә булышкан авыл кешеләренә, спонсорларга Рәхмәт хатлары бирүдән башланды. Аның өчен сүз мөселман оешмасы җитәкчесе Хәмзә Камаловка, өлкә мөселман дини идарәсе рәисе Зиннәт Садыйковка бирелде. Поселок башлыгы Раил Хөснуллин, Дума җитәкчесе Рөстәм Арипов халыкны бәйрәм белән тәбрикләделәр, бу күңелле чараның спонсоры булган “Тюменьнеруд” оешмасына чиксез...
“Сөләйманов укулары” конференциясе эшенә йомгак ясалганнан соң, кунакларны Тубыл шәһәре себер татар мәдәният үзәгенә әдәби-музыкаль кичәгә чакырдылар. Биредә аларны чараны алып баручы РФсенең атказанган укытучысы Рәшидә Корман кызы Бакиева сәламләп, халкыбызның горурлыгы булган каләм ияләре – Г.Тукай исемендәге Дәүләт бүләге иясе Якуб Зәнкиев белән шигырьләрендә татарларның рухи дөньясын, күңел байлыгын күрсәткән шагыйрь Булат Сөләйманов турында сөйләде.
Аннары кунаклар Я.Зәнкиевның “Иртеш таңнары” романыннан...
Бу көннәрдә өлкә иҗтимагый палатасы һәм “Альянс СО НКО” оешмасы җитәкчелегендә “Илһам” яшь инвалидлар төбәк иҗтимагый хәрәкәте Төмән районы, Муллаш урта мәктәбендә 5-7 сыйныф укучылары белән очрашып, инклюзив белем бирү, ягъни мөмкинлекләре чикләнгән малай-кызларны сәламәт яшьтәшләре белән бергә укыту темасына дәрес үткәрделәр. Бу турыда безгә “Илһам” оешмасы рәисе Тимур Нигъмәтуллин хәбәр итеп: “Билгеле булганча, инвалидлар мәнфәгатен кайгыртып Россиядә “Уңайлы мохит” программасы...
Ялутор әбиләренең Америка музыкантлары белән бергәләшеп җырлаулары, бергәләшеп татар халык ашлары белән чәй эчүләре турында бөтен интернет гөрли. Нинди әбиләр соң алар, ни өчен Чикагоның “Henhouse Prowlers” төркеме нәкъ менә себер татарлары белән очрашуга килгән?
Ялутор әбиләре катнашында матур гына эшләп киткән “Әбием” проекты белән турыдан-туры бәйле икән аларның килүләре. “Социаль эшмәкәрлек буенча Америкага форумга барган вакытта илебездәге АКШ консуллыгының мәдәни программалар бүлеге хезмәткәрләре минем докладымны ишетеп, рухланып, илһамланып калдылар.
Һәм алар бүләк рәвешендә...
6 апрельдә Хуҗайлан мәктәбендә бөек Укытучы, тәрбияче, остазыбыз Якуб абый Зәнкиевның акты истәлегенә багышланган очрашу кичәсендә булып кайттым.
Мин Якуб абый укучысы булам. Без сигезьеллык мәктәпнең беренче чыгарылыш укучылары. Быел аны тәмамлавыбызга 55 ел тула. Ул вакыт укучылар күп иде. Балалар монда тугыз авылдан килеп укыдылар. Бәек, Шаңшы, Татар Ябалак, Өстамак, Хуҗайлан, Үләртеш, Хан авылы, Кызылбай, Комарау авылы балалары өчен бу мәктәп – безнең туган йортыбыз, көчле белем учагы, бөек мәркәзебез була. Без 4 ел интернатта торып укыдык. Шимбә көнне дәресләрдән соң авылларыбызга...
Якуб Зәнкиевның тууына 100 ел тулуга багышланган чаралар кысаларында Тубыл шәһәре себер татар мәдәният үзәгендә язучының якты истәлегенә багышланган очрашу кичәсе узды. Чарага Хуҗайлан, Маслово, Санниково авылларыннан абыйның коллегалары, укучылары, якыннары, студентлар җыелган иде. Кунаклар игътибарына «Себер иле» тапшыруларыннан Я.Зәнкиевның тормыш һәм иҗат юлына багышланган фильмнар күрсәтелде. Кунаклар үзләренең хатирәләре белән уртаклаштылар, шулай ук ветеран укытучылар - Хәмидә Речебакиева, Рәшидә Бакиева, Клим Садыйков гаҗәеп талант иясе булган, иҗаты белән сокландырган Якуб абый...
Күптән түгел Төмәннең “Төзүче” милләтләр мәдәнияте йортында “Боз озату” сәхнәләштерелгән концерт программасы куелды. Аны шушы йортның татар бүлеге җитәкчесе Гөлнара Кәримова оештырды.
Иртеш елгасында боз кузгалган. Биек яр буенда таякка таянган бабай (Әнәс Гаитов) кулын маңгаена куеп, боз китүен күзәтә. Җылы апрель ае булуга карамастан, бабай бик калын киенгән. Бозга карап себер татарларының әйтемнәрен, ырымнарын, теләкләрен әйтте. Менә гармун аскан җирле шагыйрь Хәлил Вагайлы бер төркем хатын-кызлар белән (Боровойның мәдәният йорты каршында оешкан “Ихлас” ансамбле...
“Боз озату” бәйрәме себер татарларында борынгыдан килгән гадәт ул. Аксакаллар сөйләвенчә, язгы су авыруларны, кайгы-хәсрәтләрне үзе белән алып китә һәм бәхет китерә дип уйлап, элек халык елга яки күл янына килеп аккан боз кисәкләренә салам түшәп аны яндырганнар, шулай ук махсус ясаган курчаклар, акча, иске киемнәрен суга ташлаганнар. Халыкның җыелып килүе, суга хөрмәт күрсәтү итеп каралган. Ә елга җавап итеп кешегә күп балык, кыраларга куе үлән, бай иген бүләк итә дип ышанганнар.
Тубыл елгасының бозы кузгалу белән Ялутор районы, Аслана мәдәният йорты хезмәткәрләре (җитәкчесе...
Март ае ахырында Казан шәһәрендә I Бөтенроссия туган як тарихын өйрәнүчеләр корылтае узды. Биредә Рәсәйнең 33 төбәгеннән һәм Казахстан Республикасыннан 250дән артык делегат, ягъни туган ягын өйрәнүче тарихчылар, музей хезмәткәрләре һәм абруйлы галимнәр катнаштылар. Төмән өлкәсеннән 6 делегат сайланды, алар: Зәйтүнә Тычинских, Ришат Рәхимов, Равилә Кутумова, Гөлүсә Зиннәтуллина, Р.Н.Исхаков, Венера Латыпова. Корылтайның беренче көнендә Ш.Мәрҗәни исемендәге тарих институты, Татар энциклопедиясе һәм төбәкне өйрәнү институты...
Себер татарлары бергәләшеп күңел ача торган матур гадәт – Әмәл бәйрәменең елдан-ел киң колач ала барганы чынлап та сөендерә. Чөнки ата-бабаларыбыздан килгән бу йола авыл халкын берләштерә, читтә яшәүчеләрне дә туган туфракларына тарта. Бәйрәмнең төп асылы да бит табигать яңарган вакытта очрашып-күрешеп, бер-береңнең хәлен белешү, әмәлеңә-мөмкинлегеңә карап бүләк өләшү, бергәләшеп күңел ачу. Әмәл бәйрәмен кайбер авылларда Садака дип атасалар, ә Күкрәнде, Кече Кундан, Кәеш, Ләчек авылларында аны Көлцән дип йөртәләр. Быел да Әмәлне Тубыл, Вагай, Яркәү районнарында бик уңышлы үткәрделәр дип...
Тубыл шәһәре сокландыргыч, кызыклы тарихы, хезмәт сөючән халкы белән дан тота. Яз айларында бөек шагыйрьләребез Г.Тукай, М.Җәлил белән беррәттә якташыбыз, танылган язучы Якуб Зәнкиевны хөрмәтләп искә алабыз. 6нчы апрельдә аның тууына 100 ел булыр иде, ә бакыйга күчкәненә 14 ел үтте. Шул уңайдан язучының хәләл җефете Рәшидә апа йортында якыннары, күп еллар аралашып яшәгән якын дуслары җыелдылар. Һәркайсының күңелләрендә моңсу хатирәләр уяткан очрашу мул табын артында үтте. Юршак мәчете хәзрәте Шәриф Боһартдинов чарага хәер-фатыйха биреп, мәрхүмнең рухына багышлап Коръән укыды, вәгазь сөйләде...
Гасырлар аша тупланган халкыбыз моңнарын, көйләрен, гореф-гадәтләрен саклап калу, киләчәк буынга милләтебезнең мәдәни мирасын җиткерү, яңа талантлар барлау теләге белән 1996 елда Ямбай авылының күренекле кешесе, педагогик хезмәт ветераны, музей директоры Венера Әдият кызы Биктимирова житәкчелегендә һәм тәҗрибәле музыка остасы Гөлзифа Нигъмәтула кызы Нигъмәтулина тырышлыгы белән Ямбай музее каршында “Милли моңнар” үзешчән ансамбле оештырыла. Иҗади коллективта талантлы, хөр күңелле...
Түбән Тәүде мәдәният йортында Эльвира Голубева җитәкчелегендә “Зөбәрҗәт” җыр ансамбле барлыкка килеп, ике ел эчендә үзен өлкә күләмендә танытып өлгерде. Без алар белән “Өлкә татар мәдәнияте көннәре” кысаларында Төмән шәһәр татар мәдәният үзәгендә узган “Халык сәнгате” бәйгесендә таныштык. Игътибарыбызны, һич тә яңа төркем булганга түгел, ә бик тә матур чыгышлары белән үзләренә җәлеп иттеләр. Фольклор номинациясендә “Зөбәрҗәт” ансамбле күңел җылысы биреп әзерләнгән “Нардуган бәйрәме мөбарәк булсын” дигән күренеш тәкъдим итте.
...
