Мөрәҗәгать итү һәм котлаулар бирү өчен электрон адрес:
janartat@inbox.ru,
телефон:
8 (3452) 69-57-60.
Добраться до нас можно на автобусах маршрута:
6, 32, 34, 37, 48, 51, 65, 69, 77, 78, 135к, 135м
(остановка «Автоколонна №-1228», «Школа №-39»)
ул. Шишкова, 6, 2 этаж
Зәйтүнә апа Фәхретдинова белән Яңавылда Корбан бәйрәмендә таныштым. Дөресрәге, бу мөлаем әби белән районның тарихын өйрәнүдә күп эшләр башкаручы Әлмирә ханым Гомәрова очраштырды. 92 яшьтә булуына карамастан, иске мәчет урынында үткән изге чарага килеп, Яңавыл халкы белән бергә Коръән сүрәләрен тыңлады, рәхәтләнеп танышлары белән аралашып утырды ул. Әлбәттә, Зәйтүнә Гыйлаҗетдин кызыннан яшь вакытында яр буенда үткән бәйрәмнәр, үзенең тормышы турында сораштык.
Ә ул ялындырып тормады: тиз арада бер гасырга якын гомерен барлап та үтте. Фикер төгәллеге булган, яхшы хәтерле өлкән затларга сокланып бетә...
Агымдагы елның 2 августында Төмән ЦУМында урнашкан KFC ресторанына Төмән өлкәсе мөфтие Зиннәт хәзрәт Садыйков юридик зат эшчәнлеген Төмән өлкәсе Диния нәзарәтенең «Хәләл стандарты комитеты» контроленә кую турында таныклык тапшырды. Әлеге документ предприятие продукциясенең, чыннан да, ислам нормаларына һәм хәләл продукция җитештерү һәм сату буенча билгеләнгән кагыйдәләргә туры килүен раслый.
Төмән өлкәсе мөселманнары Диния нәзарәте Төмән халкына һәм шәһәр кунакларына хәләл продукция чыгаручы предприятиеләргә таныклык бирү вәкаләте булган төбәктәге бердәнбер органның - өлкә мөселман...
Татарстанның баш казые Җәлил хәзрәт Фазлыев:
“Сүз аркасында кеше үпкә саклый, ара бозыла. Чынлыкта, сүз бернәрсә түгел. Әйтик, шар кабартабыз һәм ул зур булып күренеп тора. Чынлыкта, аның эче буш. Сүз дә шундый. Без сүзгә артык игътибар итәбез. Хурласыннар, сүксеннәр, теләсә нәрсә әйтсеннәр, әгәр син гаепсез икән, сине нихәтле сөйлиләр, шулкадәр сиңа савап кына килә. Гөнаһың сине сөйләүчеләргә күчә, ә аларның эшләгән игелекләре сиңа күчә. Әле кайберәүләр ачуын чыгарыйм дип махсус юкны сөйли.
Вулканнар атылырга, йолдызлар сибелергә, диңгезләр шауларга, кыялар ярылырга мөмкин, әмма...
23 июльдә Төмән районының Муллаш авылы мөселман оешмасы мәчет ачылуның 30 еллыгын билгеләп үтте. Тантанага кечедән олыга кадәр авылдашлар җыелган, төбәк хакимият органнары вәкилләре, өлкә дини идарәләре, татар иҗтимагый берләшмәләре җитәкчеләре, күрше авыллар имамнары чакырылган иде.
Бәйрәмне алып баручылар: татар теле һәм әдәбияты укытучылары Фәнисә Зиннәтуллина һәм Азалия Габдрәхимова барлык катнашучыларны тарих фәннәре кандидаты Гөлүсә Зиннәтуллинаның архив документларына таянып башкарган фәнни хезмәтеннән алынган мәчетнең тарихы белән таныштырдылар.
Муллашның мөселман оешмасы рәсми рәвештә...
Ата-бабаларыбыз яшәгән туган авылларны сагынып искә алмаган кеше бармы икән? Ни дисәң дә, моннан 50-60 еллар элек үзенең мәктәпләре, клублары, балалар бакчалары, күп балалы гаиләләре белән гөрләп торган татар авыллары бүгенге көндә сүнделәр яисә күпләре юкка чыктылар. Мәсәлән, Түбән Тәүде районы, Бухтал хакимиятенә керүче Камышлы, Камай, Усман, Муллин авыллары юк инде. Яңа Казанлы авылы, аллага шөкер, яшәп килә әлегә.
1911-1920 елларда Столыпин карары буенча Татарстаннан күчеп килүче татарларга җирләр бүлеп бирелгән. Алар үз көчләре белән урманнарны ачып кырлар ясап, иген игеп яши башлаганнар. Җиңел...
Төмән шәһәренең Яңавылында элекке традицияне кире кайтарырга уйлыйлар. Монда бүген Корбан бәйрәмен билгеләп үттеләр. Бу эшне «Әл-Манар» мөселман волонтерлык хәрәкәте башлап җибәргән.
- Ниятләп куйган идек, менә тормышка ашырдык, - диде хәрәкәтнең, шулай ук «Яңавыл» мөселман дини оешмасының җитәкчесе Әмир хәзрәт Галеев. – Элекке елларда яңгыр сорап корбан чалу, Корбан гаетен үткәрүләр Түре яр буенда оештырыла иде.
Ул елларны хәтерләрендә саклаучылар бар әле. Корбан ашы үткәрү турында хәбәр чыккач, барысы да шул елларны искә төшереп булышырга теләк белдерделәр. Бергәләшеп бу эшне башкарып чыктык...
Тубыл районы, Бәек авылы мәчетендә Корбан гаетен зурлап билгеләп үттеләр. Авыл халкы өчен Корбан гаете күркәм, көтеп алган бәйрәмнәрнең берсе булды. 9 нчы июльдә Бәек мәчетендә тәкъбир әйтеп, вәгазь сөйләп алганнан соң, гает намазын авыл мөселманнары белән Вәлиулла хәзрәт Кучубаев укыды.
10 нчы июльдә мәчеттә Корбан гаете хөрмәтенә, авылда яшәп мәрхүм булган авылдашлары рухына багышлап Коръән ашы үткәрелде.
Аллаһының ризалыгы, рәхмәте өчен оештырылган дини чара турында авылда яшәүче хезмәт ветераны Флора апа Апсатарова сөйләде. «Мәчетебезгә кеше кышын йөрми. Авылда өлкән яшьтәге...
Төмән районы, Талымхан авылында 9 июль көнне һәр мөселман кешесе түземсезлек белән көтеп алган Корбан бәйрәме үтте.
Июнь аенда курслар вакытында Мактау хаты белән бүләкләнгән мәчетебезнең имам-хатыйбы Данил хәзрәт Низямов бәйрәм үтәчәк көнне билгеләгәч, авылдашларыбыз атна буена садакалар җибәрде.
Мәчет курасында табын әзерләүче Мөслимә апа Сагутдинова бирегә сәгать җидедә килгән. «Җиденче яртыда азан тавышын ишетчәк, тәрәзәләрне ачтым, туп-туры монда йөгердем», - диде ул.
Дин әһелләре, килгән кунаклар, мөселман авылдашларыбыз бәйрәм намазына кереп киткәндә, ике казан корбан ашы...
2022 елда Бөтенроссия татар дин әһелләре җыены Идел буе Болгар дәүләтендә Ислам динен кабул итүнең 1100 еллыгына багышланды. Анда 5 чит ил һәм Россиянең 76 төбәгеннән дин эшлеклеләре килде. Төмән өлкәсеннән барган зур делегация составында Тубыл районының Олы Юршак җирле мөселман дини оешмасы җитәкчесе Хәлилә Шамакова да бар иде. Җыенның пленар утырышында Хәлилә ханымны Татарстан Республикасы президенты Рөстәм Миңнеханов Рәхмәт хаты белән бүләкләде.
- Тәлгать хәзрәт Таҗетдин, Равил хәзрәт Гайнетдиннәр белән бергә ерак Төмән өлкәсеннән килгән гади хатын-кызны зур бүләк белән...
Историографический аспект
Несмотря на значительно возросшее в последнее время число работ по истории ислама в Сибири, интерес исследователей к этой теме не ослабевает. Во многом это связано с тем, что вопрос об исламизации Западной Сибири долгое время оставался слабоизученным, а также с тем, что ведется поиск новых подходов к рассмотрению данной темы из-за довольно слабой источниковой базе.
Одной из важных задач, стоящих на сегодняшний день перед исследователями, является необходимость выработки общей схемы процесса исламизации тюркского населения на территории Западной Сибири...
Рәсүлебез Мөхәммәд (салләллаһу галәйһи уә сәлләм): «Каберлекләрне зиярат кылыгыз, ул сезгә мәңгелек тормыш турында искә төшерәчәк», - дип боерды. Шуңа күрә зиратка бару динебездә сөннәт булган бик күркәм изге гамәлләрнең берсе булып тора.
Өлкәбездә зиратларга игътибар зур дип беләм. Чөнки төрле яклардан каберлекләрдә өмәләр үткәрү турында хәбәрләр килеп тора.
Бу юлы «Ахирәт» җирләү эше мәсьәләләре буенча муниципаль казна учреждениесе караучысы, Төмән шәһәрендәге Кугалы (Матмасс) поселогы мөселман оешмасы җитәкчесе Сөләйман хәзрәт Садретдинов безгә Яңавыл зиратында өмә үткәрәчәкләрен, волонтерлар, җирле...
«Әл-Манар» волонтерлары Төмән өлкәсенең Вагай районы Сөләймән авылындагы янгыннан зыян күргән гаиләгә ярдәм күрсәттеләр.
Май башында коточкыч янгын Хәлитовлар гаиләсенең йортын һәм мөлкәтен тулысынча юкка чыгарды. Гаиләдә ике балигъ булмаган бала бар, кече кызларына биш яшь.
Янгын вакытында балалар һәм ата-аналар зыян күрмиләр, әмма йорт яшәү өчен тулысынча яраксыз хәлгә килә. Гаилә вакытлыча туганнарында урнашкан.
Төмән өлкәсе мөселманнары диния нәзарәтенең «Әл-Манар» волонтерлык хәрәкәтендә катнашучылар аларга кием-салым, беренче кирәк-яраклар, мебель җыйганнар.
Идрис...
Төмән шәһәрендә өлкә диния нәзарәте офисында татар халкының рухи мәдәнияте нигезләрен өйрәнү курсларына йөрүчеләр җитәкчеләре - педагогия фәннәре кандидаты, хаҗи Рафаэль Гадиев тырышлыгы белән төрле бәйрәм оештырып кына торалар. Бу юлы алар бөек Тукайның туган көне – Туган тел көне алдыннан аңа багышланган кичә үткәрделәр. Монда курска йөрүчеләр генә түгел, барлык дини идарә әгъзалары җәлеп ителде. Дога белән башланган чараны Габдулла Тукай тормышына багышланган чыгышлар дәвам итте.
Мөфтиебез Зиннәт хәзрәт Садыйков «Тукай һәм дин аерылгысыз бер агачның ботагы һәм тамыры», аннары...
Изге Рамазан ае тәмамлану хөрмәтенә бәйрәм вәгазьләрен тыңларга Ураза гаете намазларына килгән мөселманнар белән мәчетләребез шыгрым тулы булды. Ай дәвамында мөселман кардәшләребез шәһәр мәчетләрендә, өйләрендә мул табыннар әзерләп ифтар ашларын уздырдылар. Шәһәрнең Җәмигъ мәчетендә һәм тарихи мәчетебездә Ураза гаете намазын мөселманнар җәмәгать белән укыдылар.
Төбәк диния нәзарәте мөфтие Ибраһим Сухов: «Рамазан аенда тоткан уразаларыбыз кабуллардан булсын! Барчабызга хәерле имин тормыш, игелекле гамәлләр телик», - дип, шәһәр башлыгы Максим Афанасьевның Котлау хатын укыды...
Түбән Тәүде районы, Киндерледә Ураза бәйрәменә иртәнге сигезенче яртыда беренче булып аксакал – авылның иң өлкән кешесе, мәчетне төзүне җитәкләүче, озак еллар иман йорты рәисе вазифасын башкаручы 93 яшьлек Дәүләтгәрәй абый Хәбибуллин килде. Мөселманнар мәчеттә иртән гает намазын укыганнан соң, беренче катка янкормага бәйрәм ашына төштеләр. Мәчет имамы Сәлимҗан хәзрәт Самадов авылдашларны, күрше авыллардан килгән кунакларны хуш күреп каршы алды. Мул өстәлләр артында утырган халыкны бәйрәм белән котлап вәгазь сөйләде.
- Ай буе сынатмый ураза тоттык. Дөньялар тыныч торсын, күпмилләтле халык дус-тату...
